Speed Cash Polska naruszył interesy konsumentów
21 grudnia 2020 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez Speed Cash Polska Sp. z o.o. uznał za naruszające zbiorowe interesy konsumentów praktyki stosowane przez tę firmę. Praktyki obejmowały:
- Naruszenie obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez zamieszczanie w umowach pożyczek zawieranych z konsumentami nierzetelnych i nieprawdziwych informacji o całkowitej kwocie pożyczki, oraz nie zamieszczanie informacji o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania,
- Pobieranie od konsumentów, którzy opóźniali się ze spłatą pożyczki w terminie wynikającym z zawartych umów pożyczek, związanych z windykacją należności niezwiązanych bezpośrednio z zaspokojeniem roszczenia z przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie zawartej umowy pożyczki,
- Niedokonywanie obniżenia prowizji uiszczonej przez konsumenta w związku z zawarciem umowy pożyczki w przypadku spłaty pożyczki w całości lub części przed terminem,
- Stosowanie w umowach pożyczki zawieranych z konsumentami, których zabezpieczeniem było przewłaszczenie nieruchomości, zabezpieczenia, które było nieadekwatne do warunków udzielanych pożyczek, co w ocenie Prezesa UOKiK naruszało dobry obyczaj rozumiany jako zachowanie zasady proporcjonalności.
Jednocześnie, Prezes UOKiK nakazał zaniechanie ich stosowania i nadał tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Wreszcie, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na Speed Cash Polska Sp. z o.o. łączną karę finansową w wysokości 2 022 203 zł.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.
W opinii Prezesa Urzędu, rozpatrywana sprawa miała charakter publicznoprawny. Wiązał się z tym fakt, iż dotyczyła ona kwestii ochrony interesu wszystkich konsumentów, którzy byli lub mogli stać się klientami Spółki tj. zawrzeć z nią umowy pożyczki. Działania Spółki nie dotyczyły interesów poszczególnych osób, których sprawy miałyby charakter jednostkowy, indywidualny i nie dający się porównać z innymi, ale całej grupy konsumentów, których sytuacja była identyczna. Zaistniały zatem podstawy do oceny zachowania Speed Cash Polska Sp. z o.o. pod kątem stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. W ocenie Prezesa UOKiK, w odniesieniu do zarzutów zawartych w przytoczonych sentencjach decyzji, bezprawność działań podejmowanych przez Speed Cash Polska Sp. z o.o. należało wywieść z kolejno:
– w pkt 1 – naruszenia obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji,
– w pkt 2 i 3 – naruszenia przepisów obowiązującego prawa, ponieważ w myśl umów zawieranych przez Spółkę z konsumentami, łączna wysokość opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu oraz odsetek za opóźnienie naliczonych konsumentowi przekraczała kwotę odpowiadającą kwocie przewidzianych w ustawie odsetek maksymalnych za opóźnienie, oraz z powodu faktu, iż w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu powinien ulegać obniżeniu o te koszty, które dotyczyły okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.
– w pkt 4 – naruszenia zakazu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych.
Ocena prawna poszczególnych zarzutów stawianych Spółce przytoczona przez Prezesa UOKiK przedstawiała się następująco w odniesieniu do poszczególnych punktów:
1. Definiowana przez Spółkę w umowach pożyczki całkowita kwota do zapłaty pożyczki była nierzetelna, bowiem pomijała ona zasadniczy element tej kwoty, tj. koszt pożyczki. Co istotne, Spółka podawała nieprawdziwe informacje o wysokości całkowitej kwoty pożyczki, bowiem, kwota ta była podawana wraz z wysokością prowizji, podczas gdy całkowita kwota pożyczki nie może obejmować kosztów udzielenia pożyczki, którym niewątpliwie była prowizja pobierana przez Spółkę. Ponadto, w przypadku znacznej ilości umów pożyczki zawartych z konsumentami Speed Cash Polska Sp. z o.o. nie wypełniła obowiązku informacyjnego polegającego na podawaniu wysokości RRSO i sposobu jej wyliczenia.
2. Spółka stosowała maksymalne, przewidziane prawem odsetki za opóźnienie w spłacie pożyczki, ponadto zastrzegając sobie jednocześnie możliwość pobierania innych opłat w przypadku zaległości w spłacie pożyczki zabezpieczonej przez przewłaszczenie nieruchomości w postaci opłat windykacyjnych.
3. Jak wynikało z przekazanych przez Spółkę do Prezesa Urzędu zawartych z konsumentami umów pożyczek zabezpieczonych przez przewłaszczenie nieruchomości, Spółka zamieszczała w nich postanowienie wyłączające zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie pożyczki (przed zakończeniem umowy). Tymczasem stosownie do art. 49 ust. 1 ukk w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu powinien ulegać obniżeniu o te koszty, które dotyczyły okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, nawet jeśli konsument poniósł je przed tą spłatą.
4. W toku postępowania na żądanie Prezesa Urzędu, Spółka przedstawiła wykaz wszystkich umów pożyczek zabezpieczonych przewłaszczeniem nieruchomości, zawartych od 1 stycznia 2015 r. Analiza tych dokumentów wykazała, że Speed Cash Polska Sp. z o.o. zawarła umowy pożyczki zabezpieczone przewłaszczeniem nieruchomości, z czego w wielu przypadkach, wartość nieruchomości stanowiła ponad 150% całkowitej kwoty do zapłaty. To obrazuje, że wzajemne świadczenia stron pozostawały w rażącej dysproporcji w przypadku większości umów pożyczek zabezpieczonych przez przewłaszczenie nieruchomości zawieranych przez Speed Cash Polska Sp. z o.o. z konsumentami. W ocenie Prezesa Urzędu, zgromadzony materiał dowodowy w sposób jednoznaczny wskazywał na stosowanie przez Przedsiębiorcę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a okoliczności sprawy takie jak: charakter stosowanych przez Spółkę praktyk, ich szkodliwość i negatywne skutki w sferze ekonomicznych i pozaekonomicznych interesów konsumentów, jakie one wywoływały, przemawiały za zasadnością nałożenia w tym przypadku kary pieniężnej. Wysokość kary pieniężnej była równa XX% obrotu osiągniętego przez Przedsiębiorcę w 2019 r. w wysokości YY zł, przy czym obydwie wartości (XX, YY) nie zostały podane do publicznej wiadomości ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy.
foto: pixabay/geralt